Kijkcijfers en de kerk

Kijkcijfers en de kerk

‘Waar twee of drie vergaderd zijn in Mijn Naam, daar ben Ik in het midden van hen.’ (Mattheüs 18:20)

Kerktelefoon

Kun je nog kerken als je niet meer naar de kerk kunt? In een ver verleden was het voor onze ouden van dagen zo goed als onmogelijk om buiten de muren van de kerk iets van de kerkdiensten mee te krijgen. Je moest het doen met een samenvatting van een familielid dat wél naar de kerk was geweest. Er waren ook cassettebandjes. Kon je de kerkdienst terugluisteren. En later kwamen de cd’s en de usb-sticks. Maar altijd beluisterde je dan de diensten achteraf.

Toen kwam de kerktelefoon, waarmee je echt kon mééluisteren met de kerkdienst die op dat moment plaatsvond. Je kreeg alleen zo’n kastje als je echt niet meer naar de kerk kon. En toen kwam het internet. Iedereen kon zich nu in rechtstreekse verbinding stellen met zijn gemeente, soms met inlogcode. Er kwamen websites als kerkomroep.nl en kerkdienstgemist.nl. Een enkele progressieve gemeente had er ook beeld bij. Maar dat deden wij liever niet. Want het Woord moet het doen, en de apostel zegt: het geloof is uit het gehoor. Bovendien moet je in de kerk geen pottenkijkers hebben. Dat waren zo ongeveer de leidende gedachten in behoudend kerkelijk Nederland.

De onzichtbare kerk

En toen kwam corona. Allerlei dingen deden hun intrede die we voordien nooit voor mogelijk hadden gehouden. Je werd geacht een mondkapje te dragen. Dat zag er een paar weken heel vreemd uit! Maar toen was iedereen eraan gewend en werd je juist vreemd aangekeken als je géén mondkapje droeg. De deskundigen zeiden dat het beter was om elkaar niet meer aan te raken. Op een zeker moment schrok je zelfs terug van een vriendelijk uitgestoken hand. Naar het buitenland vliegen voor je vakantie werd taboe; een paar weken lang stonden er nauwelijks vliegtuigstrepen aan het zwerk.

Het was ook beter voor iedereens gezondheid dat je niet naar de kerk ging, zo werd ons verteld. Dus toen zaten we thuis. Dat was ook nieuw. En ook wel spannend. Kindertjes op de bank en meeluisteren met de kerk. ’s Ochtends dan, want ’s middags waren de kinderen zo druk dat het eigenlijk niet ging. Thuis meezingen klonk niet zo best, dus daar hielden we ook maar snel mee op. En meebidden? Tja. Onder het grote gebed gingen we soms koffie halen of even vlug naar de wc. Anders mis je nog iets van de preek.

Gelukkig kwam toen de livestream. Een ‘livestream’ – dat was iets zó moderns dat we er nog nooit van hadden gehoord. Maar ineens kon je op Youtube bij je eigen kerk naar binnen kijken. Bij de kerk van de buren trouwens ook. Je hoefde er je zondagse kleren niet voor aan te trekken om tóch het gevoel te hebben dat je gekerkt had. En ja, als het je niet beviel, kon je zomaar halverwege de preek de kerk verlaten. Ongemerkt…

Deuren en drempels

Aan alle ellende en onderlinge spanningen kwam gelukkig ook weer een eind. Anderhalf jaar geleden werden de coronamaatregelen van de overheid in rap tempo ingetrokken. Binnen een halfjaar werd alles weer wat het was. De bezoekersaantallen in kroegen, voetbalstadions, musea en aan het strand zijn weer helemaal op peil. Dat is eigenlijk overal zo.

Behalve… in de kerk.

Hoe kan dat eigenlijk? Misschien behoort u ook wel tot de thuiskerkers. U bent bepaald de enige niet, zo begrijp ik uit de kijkcijfers die keurig onder elk van onze kerkdiensten staan genoteerd. Ik zie ook in welk gebouw u graag kerkt en naar welke dominees u graag luistert. Ik zie ook dat u ’s middags wel eens een dienstje overslaat. In ieder geval: zo gewoon als het voor u was om naar de kerk te gaan, zo gewoon is het nu misschien geworden om thuis te blijven.

En nu wil ik de voorpagina van de kerkbode toch eens gebruiken om daar een vraagteken bij te plaatsen. Wie de schoen dan past, die trekke hem aan – en anders laat u hem natuurlijk staan.

Aan de ene kant: het is te begrijpen dat u thuis meekijkt. Het is een zegen van de moderne techniek dat we zo de prediking en de gebeden kunnen meemaken. Misschien is het voor u, vanwege ouderdomsmankementen, ziekte of jonge kinderen, een uitkomst en een verademing. Want u ziet de dominee en hoort zijn stem, u hoort de gemeente zingen – en wellicht een heel stuk beter dan wanneer u ergens in onze enorme kerkgebouwen uw plaats had ingenomen!

Maar wie thuis kerkt, mist wel een hoop… Wat dan? Verbondenheid met de gemeente in de eerste plaats. Al is het maar een glimlach, een handdruk of een knikje. Uit het oog is – helaas! – vaak ook: uit het hart. Bescherming-tegen-afleiding in de tweede plaats. U zult het in de kerk wel uit uw hoofd laten om uw mobiele telefoon ter hand te nemen om even wat berichtjes te lezen – maar is dat thuis ook zo? En zo is er meer te bedenken.

Maar waar ik eigenlijk naartoe wil: behalve dat u wat mist, wordt u gemist. We missen je! En ik denk echt dat we elkaar in deze tijd niet missen kúnnen. De Heere laat het werk van Zijn handen niet varen, maar we moeten ook voorkomen dat we elkaar loslaten! Dus als het enigszins kan… Zondag staan de kerkdeuren open. En bedenk dan maar: de drempel die u voelt, is een stuk lager dan u denkt.